Doorgaan naar hoofdcontent

Friesland: oude grafzerken uit de kerk van Terkaple tevoorschijn

De kerk van Terkaple wordt momenteel – zomer, najaar 2016 - gerestaureerd. De plaats dankt zijn naam aan het ontstaan rond een kapel. Deze tufstenen kapel hoorde bij de kerk van Oldeboorn en kan mogelijk gedateerd worden in de twaalfde eeuw. De kapel is is rond 1854 afgebroken en herbouwd.

In deze kerk waren een aantal grafzerken reeds zichtbaar.

Grafzerk 1


De oudste daarvan is die van Keimpe van Oenema en zijn zuster Doutje:

[Pieter] Dirck[s]

Anno 1570 de 24 may sterf die eedele Kempo van Oenema

Ao 1533 de 21 augusti sterf die eedele iuffrou Doutye van Onema

Anno 1570

Oenema Douma     [Siaerda Bonnin]gha 
Galema Harsma     Ockinga Albada

Keimpe en Doutje van Oenema waren de kinderen van Douwe van Oenema en His Bonninga van Sjaerda. Deze His hertrouwde met Frans van Roorda. Hun zoon Douwe werd eigenaar van de Oenema State naast de kerk. Hij ligt ook in deze kerk begraven.

Keimpe stierf ongehuwd. Doutje zou in kraambed gestorven zijn als vrouw van Watze van Harinxma. Deze Watze werd geboren in 1516. Dit lijkt er op te wijzen dat Doutje mogelijk niet ouder was dan een jaar of zestien toen ze overleed.

Grafzerk 2


De foto is nog van voor de restauratie. Momenteel is de zerk tijdelijk bedekt met platen.

De tweede is een reusachtige portret zerk met een lengte van 405 centimeter, een breedte van 225 centimeter en een hoogte van 30 centimeter. Daarmee is de inhoud zo'n 2,7 kuub en het gewicht rond de 7,4 ton.  Daarmee is het - voor zover ons nu bekend - de grootste van Friesland.

Het is de zerk van Douwe van Roorda en zijn vrouw:

Jacob Lows 1610

Anno 1658 den 15 november sterf den eedelen eerentphesten jr. Oene van Albada leidt hier begraven met 5 van zijne kinderen maar leit tot Mechelen in de Klarissen kerck begraven

Roerda Borchreeff

Hier leyt begrawen den eedelen eerentphesten jonker Douwe van Roerda sterf den 23 martij 1601  ende d'eedele eerenricke joffrou Elysabeth de Borghreeff syn wyf sterf den 6 april anno 1615 

Roerda Hommema Tzarda [Bonninga] Borchreeff Cloetwyck Eemdt Wynck

Non faror heroum, non gratia principum at una
Catholica en pietas Romanae relligionis,
Conscia mens etiam recti, me jussit abesse
Bis denas hyemes; patriain tandemque reversus,
Ad proprios agros morior , jam condor ia æde hac.
Nempe cappellana nostra. Pro manibus almum ,
Deumque ora Catholice.

Oene van Albada was getrouwd met Elisabeth Roorda de Borghreef, geboren Terkaple 1626, dochter van Douwe Roorda de Borghreef en Womk van Unia.

Douwe van Roorda woonde op de boerderij - Oenema Sathe - naast de kerk. Hij was eerst gehuwd met Trijn van Liauckema en later met Elisabeth de Borghreef.

Foto: Rijksmonumenten

Op de genoemde boerderij vinden we nog een schouw met daarboven de tekst:

Roerda Ziaerda Douwe van Roerda Elisabeth de Borggreef Borghreeff van d Eemt

Ook vinden we hier in de gevel nog een prachtige wapensteen van dit echtpaar:


Foto: Maikel Galama

Douwe van Roorda's  kinderen uit zijn eerste huwelijk zijn allemaal jong overleden. Hij en zijn tweede vrouw Elisabeth de Borghreef stierven kinderloos.Zij nam Dirk, de zoon van haar broer Jan, als haar zoon aan en maakte hem tot haar erfgenaam. Deze Dirk noemde zich Douwe Roorda de Borghreef en had kinderen bij Womk van Unia.

Grafzerk 3


De derde zerk betreft die van dominee Fennema:

1734 Nicolaus Fennema overleeden den 26 januarius oud 19 jaer 9 maenden 24 dagen

Ao 1742 den 22 january is overleden do Allardus Fennema bedienaer des h. evangeliums te Tercaple en Akmaryp oud 57 jaer en leit hier begraven

Allardus Fennema stond hier als dominee van 1718 tot aan zijn dood in 1742.

Grafzerk 4


In een artikel uit De Vrije Fries van 1842: De kerk te Terkaple van binnen, den 3 September 1840 opgenomen worden de eerste twee zerken genoemd. De grafzerk van dominee Fennema wordt niet vermeld. Naast de eerste twee vermelden de schrijvers nog een derde zerk, die van Tjepke van Oenema:

In het jaar ons Heren M CCCC LXXXV do staerf TYEPKA ONAMA , op Maydey. Biddet foer die syel en Pater noster

Deze zerk is in week 38 opnieuw tevoorschijn gekomen. Dit gaf ons de kans de tekst nog eens kritisch te bekijken. Wij lezen nu:

M CCCC LXXXV do staerf tyepka onama op may[dey] biddet foer [die syel en pater noster]

Het stuk tussen haken is moeilijk te lezen. Opvallend is dat het eerste stuk ontbreekt. Het zou natuurlijk kunnen dat er een stuk van de steen is afgebroken en verdwenen, maar daar lijkt het niet op. Het stuk In het jaar ons Heren is vermoedelijk aan de fantasie van de schrijvers ontsproten. Op stenen van vergelijkbare ouderdom begint de tekst dan trouwens inderdaad vaak met int iaer ons heren.

Tjepke van Oenema was de zoon van Oene Keimpes. Volgens Paul Noomen zou hij de eigenaar van Oenema te Joure geweest kunnen zijn. Van hem is een testament bekend uit 1485. Dit moet dus vlak voor zijn dood zijn opgemaakt. Hij was getrouwd met Rink Ulkesdr van Douma. Uit dit echtpaar kwam het adellijke geslacht Douma van Oenema voort.

Volgens de grafschriften van Roorda zouden er in deze kerk nog een zerk hebben gelegen. Deze is tot nu toe niet teruggevonden.

Grafzerk 5

Ano 1622 de 6 febrewary sterf den eersamen Abraham Spillaerii bedienaer des h. diensten te Tercaple en Acmaryp ende leit hier begraven

Ook Romeins naamlijst der predikanten meldt dat Spillaerii in deze kerk begraven zou zijn

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Voor een totaal overzicht van memorabilia uit Terkaple: http://www.walmar.nl/inscripties.asp

Voor een overzicht van de familiewapens: http://www.walmar.nl/inscripties.asp

Reacties

Populaire posts van deze blog

Excel: VBA script om wachtwoord te verwijderen

Af en toe krijg ik een vraag om een wachtwoord van een Excel blad te halen. Doodsimpel met VBA. Hier een script dat ik gebruik: Sub WachtwoordCrack()     Dim a As Integer, b As Integer, c As Integer, d As Integer, _     e As Integer, f As Integer, g As Integer, h As Integer, _  I As Integer, j As Integer, k, m As Integer     Dim begin As Date, eind As Date     Dim duur As String     Dim objSheet As Worksheet     begin = TimeValue(Time)     On Error Resume Next     For Each objSheet In Application.Worksheets         For a = 65 To 66: For b = 65 To 66: For c = 65 To 66             For d = 65 To 66: For e = 65 To 66: For f = 65 To 66                 For g = 65 To 66: For h = 65 To 66: For I = 65 To 66                     For j = 65 To 66: For k = 65 To...

Excel 2013: uniek aantal in draaitabel

Tot en met versie 2010 was het in Excel lastig om in een draaitabel een uniek aantal (DISTINCT COUNT) te tellen. We geven een voorbeeld op basis van een verkoperslijst. In deze lijst kunnen we zien welke verkopers welke artikelen hebben verkocht. Willen we nu in een draaitabel laten zien hoeveel artikelen een verkoper heeft verkocht, dan krijgen we wel de aantallen maar niet de unieke aantallen te zien. Om toch de unieke aantallen te laten zien, hebben we een aantal stappen nodig. Op het moment dat we de draaitabel invoegen, krijgen we in Excel 2013 dit dialoogvenster: Onderaan zien we daar een nieuwe optie: Deze gegevens toevoegen aan het gegevensmodel . Deze optie moeten we aanvinken, voor we op OK klikken. We krijgen dan een iets ander beeld dan normaal: Normaliter krijgen we alleen de veldnamen. Nu zien we er het woord Bereik boven staan. Voor het voorbeeld heb ik nu Verkoper toegevoegd aan Rijen en Artikelomschrijving aan Waarden . Het resultaat is identiek...

Excel: gegevenslabel alleen bij de laatste waarde in een grafiek

Creatief met Corona Bij het maken van een grafiek over de voortschrijdende Corona cijfers in Nederland liep ik tegen een probleem aan. Als je bij een reeks gegevens in een grafiek de gegevenslabels aan zet, krijg je die labels bij elke waarde. Ik wilde dit label alleen bij de laatste waarde tonen. Nu kun je natuurlijk alle andere gegevenslabels afzonderlijk wissen, maar dat is een hoop werk. Op zoek naar een andere manier dus. De cijfers datum aantal 1-3-2020 3 2-3-2020 8 3-3-2020 5 4-3-2020 15 5-3-2020 44 6-3-2020 46 7-3-2020 60 8-3-2020 76 9-3-2020 57 10-3-2020 61 11-3-2020 121 12-3-2020 111 13-3-2020 190 14-3-2020 155 15-3-2020 176 16-3-2020 278 17-3-2020 292 18-3-2020 250 19-3-2020 20-3-2020 21-3-2020 22-3-2020 23-3-2020 24-3-2020 25-3-2020 ...