Hessel de Walle's Blog

Toen mijn boek Friezen Uit Vroeger Eeuwen in november 2007 verscheen, werden hierin 7123 objecten beschreven. Inmiddels zijn we zes en een half jaar verder. In al die jaren zijn er veel aanvullingen en correcties geweest. Alle aanvullingen en correcties heb ik toegevoegd aan mijn database. Vandaag 17 februari 2014 heb ik de negenduizend volgemaakt. De huidige tussenstand ziet er als volgt uit: Type object Aantal                                  beker 181 doos / pot 51 epitaaf 17 gebrandschilderd raam 86 gereedschap 13 grafsteen 5842 kerkbank 23 kerkboek / bijbel 34 kerkorgel 15 klok 410 kroonluchter 11 lepel / mesheft / vork 1126 loodje 4 memoriesteen/teken 440 naamplaatjes kist 101 overig 127 penning 66 preekstoel/lessenaar 30 rouwbord 277 schaal/kom 111 staf 15 zonnewijzer / windvaa...

We hebben inmiddels de teksten van 1118 lepels in onze verzameling. Eén categorie daarvan is die van de overlijdens- of gedachtenislepels. Deze categorie telt enkele tientallen exemplaren. Bijzondere aandacht willen we hier geven aan de lepels uit de adellijke kringen van Friesland. Het lijkt erop dat in ieder geval sommige families de gewoonte hadden dit soort lepels uit te delen aan dragers tijdens de begrafenis, als herinnering. Vooral uit de familie Bergsma is een aantal exemplaren bekend waarbij ook steeds de naam vermeld wordt aan wie de lepel geschonken is. We hebben te weinig exemplaren om echte conclusies te kunnen trekken. Familie Bergsma Willem Bergsma, schoonvader van Dodonea Doitsma Ter gedagtenis v. de wel ed. gestr. hr. Willem Bergsma gecomm.de staat v. Friesland en old secr.trs v. Oostdongeradeel &c &c Is bijgezet den 29 dito in de grafkelder te Jouswier Geb. den 6 octob. 1706 en gest. 22 junij 1774 Arjen Gerrits -----------------------------------...

IJssouvenirs uit barre winters van voor 1811 In Friesland lijkt het sinds oude tijden mensen geboeid te hebben in strenge winters tochten over het ijs te maken. Niet alleen op de schaats maar ook met de arreslee. Met name de tochten over de bevroren Zuiderzee (mijn database gaat tot en met 1811) en Waddenzee maakten daarbij kennelijk indruk. Van verschillende van deze tochten hebben we nu nog een zilveren herinnering. Onder meer in verschillende klantenartikelen wordt gerefereerd aan deze souvenirs. Al in februari 1955 vinden we in het blad Uit het Peperhuis van het Zuiderzeemuseum een eerste overzicht van deze souvenirs. Uit de periode tot en met 1811 treffen we in dit verslag een dertigtal aan. Naderhand hebben we nog diverse aanvullingen gevonden. In mijn database heb ik inmiddels de teksten van 64 ijssouvenirs uit die periode. In de database beperk ik me tot voorwerpen met namen en/of initialen er op. Er zijn nog wel meer ijssouvenirs bekend, maar dan zonder namen of initialen...

Oorsprong van de Friese geboortelepel Het woord geboortelepel is nog niet heel oud. Het zou voor de eerste keer genoemd zijn in Waling Dijkstra’s Uit Frieslands Volksleven . De term dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw; voorheen werd volstaan met de aanduiding zilveren lepel . Het fenomeen op zich dateert echter al van eeuwen her. Met het fenomeen bedoelen we dan een zilveren lepel met een inscriptie die betrekking heeft op de geboorte van een kind. Naast deze geboortelepels bestaan er ook zilveren lepels met inscripties die verwijzen naar andere gebeurtenissen, zoals huwelijken en huwelijksjubilea, tochten over het ijs, dank voor bijzondere prestaties, het verlenen van diensten, en overlijdens en begrafenissen. Deze vallen echter buiten het bestek van dit verhaal. Verder beperken we ons hier tot die lepels waarvan de inscriptie betrekking heeft op een geboorte van voor 1811. De gewoonte van ouders of andere familieleden een kind bij de geboorte een geschenk te geven is...