Friesland: PLEIDOOI VOOR EEN BREDERE INVULLING VAN HET ELFSTEDENBREVET

DE ELFSTEDENTOCHTEN EN HET ELFSTEDENBREVET

DE VERSCHILLENDE VARIANTEN VAN DE ELFSTEDENTOCHT

De elfstedentocht is of wordt behalve op de schaats op nog ten minste elf andere manieren uitgevoerd. Ik beperk me hier tot die manieren waarbij een flinke fysieke inspanning vereist is. Een totaal overzicht:

Wijze	Actief	Onderdeel brevet
Fietsen	Ja (elk jaar)	Ja
Hardlopen (estafette en individueel)	Ja (weer vanaf 2015)	Nee
Kanoën	Ja (elke drie jaar en nonstop elk jaar)	Nee
Mountainbiken	Ja (elk jaar)	Nee
Roeien (estafette en individueel)	Ja (elk jaar)	Nee
Schaatsen	Ja (onbekend)	Ja
Skateboarden	Nee	Nee
Skeeleren	Ja (elke twee jaar)	Nee
Stand up paddling	Ja (elk jaar)	Nee
Steppen	Ja (elk jaar)	Nee
Surfen	Nee (1983-1989)	Nee
Wandelen	Ja (elk jaar)	Ja
Zeilen	Ja (elk jaar)	Nee
Zwemmen	Nee	Nee

AANTAL VOLTOOIERS VAN EEN ELFSTEDENTOCHT

Naar mijn ruwe schatting hebben zeker honderdduizend mensen minimaal één keer een elfstedentocht afgelegd.

VERSCHILLENDE ELFSTEDENTOCHTEN
De schaatselfstedentocht werd voor het eerste georganiseerd in 1909, de fietselfstedentocht in 1912. Voor de tweede wereldoorlog is deze tocht alleen in de jaren 1912, 1913, 1914, 1928, 1929, 1931, 1934, 1935, 1936 en 1937 gehouden. Vanaf 1947 wordt er elk jaar gefietst. Alle andere tochten zijn eerst veel later gestart.

Al in 1909 fietste en schaatste Gerlof Dirks van de Leij de tocht. De fietstocht was toen nog niet officieel. In 1912 fietsten en schaatsten Theodorus Adriani Hoen en Haye Ypma de elfstedentocht. Anderen herhaalden deze prestatie later. Mogelijk hebben zo'n drieduizend personen twee verschillende elfstedentochten gedaan.

De atleet Jan Zeegers schaatste de elfstedentocht zes keer. In 1943 wandelde hij de tocht in anderhalve dag. In 1947 werd voor het eerst de kano-elfstedentocht georganiseerd. Jan Zeegers en zijn vrouw waren er bij. Mogelijk was hij de eerste die drie verschillende tochten deed.

Door het zogenaamde elfstedenbrevet weten we dat er minimaal 1.508 personen drie verschillende tochten hebben gedaan. Mogelijk hebben totaal een kleine tweeduizend personen drie verschillende elfstedentochten gedaan. 

Niet goed is hoeveel mensen meer dan drie elfstedentochten gedaan hebben. Ik ga dan even uit van de individueel agelegde tochten en niet van de estafettevorm. In ieder geval geldt dat voor de bekende Jeen van den Berg (4x) en zanger Syp van der Ploeg (5x). Ook Stephan Rekker, voorzitter van de fietselfstedentocht, heeft vijf verschillende tochten voltooid. Mijn elfstedenregister telt nu 40 mannen die deze prestatie geleverd hebben. Het is me van geen enkele vrouw bekend.

Voor een volledige lijst van mannen met vier of meer afgelegde individuele elfstedentochten, zie: elfstedentocht 4x of meer

Tijdens de wandelelfstedentocht van 2014 trof ik Jetze Buma: hij heeft aan vier verschillende elfstedentochten meegedaan en de tocht totaal 62 keer afgelegd. Het brevet heeft Jetze niet omdat hij de tocht niet officieel heeft kunnen schaatsen. Tijdens de kano-elfstedentocht van 2014 kwam ik Jan Kokmeijer tegen. Hij heeft de elfstedentocht op zeven verschillende manieren gedaan. Een record dat hij bij mijn weten samen met voormalig marathon schaatser Bennie van der Weide en Frans Wiersema houdt. Gerben van Houten, Hendrik Bakker en ikzelf hebben er zes gedaan. Daarnaast hebben Kokmeijer en Van Houten ook nog aan de hardloop estafette meegedaan.

Historie elfsteden brevet

Op initiatief van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden, Stichting de Friese Elfsteden Rijwieltocht en Stichting Friese 11-steden Wandeltochten wordt aan sporters, die de elfstedentocht onder auspiciën van deze organisaties hebben geschaatst, gefietst en gelopen een brevet uitgereikt. Het brevet is een indrukwekkend document, dat voor het eerst werd uitgereikt in 1987. Sindsdien zijn er - tot en met het voorjaar van 2016 - 1.508 sporters die een brevet verdiend hebben.

NAAR EEN BREDER BREVET

Groot probleem in dit geval is natuurlijk dat de schaatselfstedentocht heel weinig gehouden wordt. De laatste keer is al weer twintig jaar geleden. Als de klimaatverwachtingen uitkomen, worden de kansen op een nieuwe schaatstocht ook nog eens steeds kleiner. Het wordt schier onmogelijk het brevet in zijn huidige vorm te verwerven.

Daarom wil ik pleiten voor een bredere opzet van het elfstedenbrevet. Vanaf drie of meer individuele elfstedentochten zou al naar gelang het aantal voltooide tochten een ander brevet verstrekt kunnen worden.

Deze aanpassing zou ook mensen die de tocht nooit hebben kunnen schaatsen de kans geven een dergelijk brevet te verwerven. Mensen die de tocht bijvoorbeeld gestept, gewandeld en gekanood hebben. Speciale brevetten voor deelname aan vier of meer verschillende elfstedentocht zou voor velen een mooie uitdaging zijn en een geweldige reclame voor Friesland en de elfstedentocht.

MIJN ELFSTEDENREGISTER
Via www.walmar.nl/elfsteden.asp kan iedereen registreren aan welke elfstedentochten hij/zij heeft meegedaan en hoe vaak