Vrouwen van het Friese verzet. Gevecht op vele fronten.

 

Al toen mijn vorige boek, de biografie van Piet Oberman zijn voltooiing naderde, rees bij mij het idee onderzoek te doen naar de bijdrage van vrouwen aan het Friese verzet. Hoe groot was hun bijdrage eigenlijk geweest? En wie waren deze vrouwen precies?

Eenmaal aan de slag werden me van alle kanten namen aangereikt. Of ik aan Wieke Bosch gedacht had? Nee, nooit van gehoord zelfs. Of Bouwina Meindertsma? Ja, die naam was ik eerder tegen-gekomen. Zelf ging ik ook op onderzoek uit en zo onstond gaande-weg een lijst met tweeëndertig namen van vrouwen die in de oorlog betrokken waren bij het verzet tegen de Duitse overheerser. Voor een deel afkomstig uit Friesland, maar voor een groot deel ook uit de rest van Nederland. Uit Groningen, Utrecht en Noord- en Zuid-Holland. En zelfs een jonge Joodse vrouw uit Duitsland.

Ze moesten in de Tweede Wereldoorlog het hoofd bieden aan een wrede bezetter. Maar het boek gaat niet alleen over de oorlog.  De vrouwen moesten ook nog opboksen tegen een maatschappij, waarin mannen verwachtten dat vrouwen de tweede viool speelden in zaken als huwelijk, opleiding en werk. Maar al voor de oorlog zijn er ontwikkelingen in gang gezet die van lieverlee barstjes veroorzaken in de vastgeroeste patronen.

De vrouwen van het Friese verzet horen, bijna vanzelfsprekend, tot het strijdbare type. Een type dat vaak bereid is verzet te plegen op verschillende fronten. Het boek wil daarom niet alleen laten zien hoe het ze in de Tweede Wereldoorlog vergaan is, maar ook in de periode ervoor en daarna, voor zover ze de oorlog overleefd hebben ten minste. Daarom schetst het ook een beeld van de omstandigheden waaronder ze opgroeiden, hoe deze omstandigheden gaandeweg veranderden en hoe deze vrouwen omgingen met hun positie in de maatschappij waar voornamelijk mannen aan de touwtjes trokken.

Uiteraard hebben niet alleen de archieven, maar ook de naaste familieleden en vrienden van de vrouwen een belangrijke bijdrage geleverd aan de informatie waaruit de verhalen ontstonden. Een en ander heeft geresulteerd in een boek van vierhonderd pagina's.